یکی از شبهات مربوط به صحیفه سجادیه سوال زیر می باشد:
شبهه:
مگر نباید دعای حجت خدا همیشه مستجاب باشد؟ پس چرا بخشی از دعای امام سجاد علیه السلام (مثل دعای 27 صحیفه سجادیه) مربوط به نفرین دشمنان اسلام تا کنون مستجاب نبوده است؟
پاسخ به شبهه:
البته که دعاهای حجت خدا و هم چنین دعاهای مؤمنین، همیشه مستجاب می‌باشد؛ اما در باب استجابت، نکات بسیاری وجود دارد که معمولاً ما به آنها توجه لازم را نداریم. در مورد دعاهای اهل بیت علیهم السلام و نیز دعای مرزداران (27)، از امام سجاد علیه السلام نیز همین‌طور می‌باشد.
در متن سؤال، به فرازهایی از این دعا اشاره شده است و سؤال شده که چرا مستجاب نگردید؟ مانند:
« اللَّهُمَّ افْلُلْ بِذَلِكَ عَدُوَّهُمْ ، وَ اقْلِمْ عَنْهُمْ أَظْفَارَهُمْ ، وَ فَرِّقْ بَيْنَهُمْ وَ بَيْنَ أَسْلِحَتِهِمْ ، وَ اخْلَعْ وَثَائِقَ أَفْئِدَتِهِمْ ، وَ بَاعِدْ بَيْنَهُمْ وَ بَيْنَ أَزْوِدَتِهِمْ ، وَ حَيِّرْهُمْ فِي سُبُلِهِمْ ، وَ ضَلِّلْهُمْ عَنْ وَجْهِهِمْ ، وَ اقْطَعْ عَنْهُمُ الْمَدَدَ … »
ترجمه: خدايا بدين كار دشمن آنها را سست گردان و ناخن آنها را برچين و ميان آنها و سلاح جنگ جدائى افكن و بند دل آنها را بگسل و آذوقه را از آنها دور كن و در راه‌ها سرگردانشان ساز و از مقصود بازدار … .
برخی از نکاتی که در مورد هر دعایی باید به آنها توجه شود:
یک – استجابت دعا، مانند صاعقه نیست که به ناگاه از آسمان فرود آید. بلکه زمینه‌ی مساعد، زمان مناسب و تحقق شرایط را می‌طلبد و چه بسا زمان ببرد.
دو – استجابت دعا، به معنای بر هم زدن نظم حاکم بر عالَم هستی نمی‌باشد. بنابر این، دعا وقتی مستجاب می‌گردد، در جریان سلسله علل‌ها و معلول‌ها قرار می‌گیرد تا سبب‌های لازم فراهم گردد؛ چه بسا زمانی طول بکشد و به نظر ما چنین آید که مستجاب نگردیده است.
سه – در عین حال، نگاه با حکمت و بصیرت به دعاهای ائمه اطهار علیهم السلام، نشان می‌دهد که استجابت آن همیشه استمرار دارد، چرا که دعا مربوط به یک نسل یا زمان و یا موقعیت خاص نبوده است.
چهار – در مورد “مرزداران اسلام” و دشمنان ایشان می‌باشد و نه همگان.
پنج – پس، ضرورت دارد که همیشه به فرازها، موضوعات، درخواست‌ها و سایر جوانب دعاهای ائمه علیهم السلام (و حتی دعاهای خودمان)، دقت کنیم.
توضیح:
در دعای مرزداران، ابتدا چندین درخواست برای “مرزداران حریم اسلام” شده است و سپس می‌فرماید: « اللَّهُمَّ افْلُلْ بِذَلِكَ عَدُوَّهُمْ » یعنی، خدایا! به واسطه‌ی این موهبت‌هایی که به مرزداران می‌دهی، دشمنان‌شان را فشل (ناتوان) کن.
*- بنابر این، شرط است که بدانیم “مرزداران حدود اسلام”، چه در پهنای جغرافیایی و چه در میادین جنگ‌های سخت و نرم، کیانند؟! البته منظور اسم و مشخصات سجلی آنان نمی‌باشد، بلکه برخورداری از ویژگی‌های سربازی و مرزداری برای اسلام و مسلمین می‌باشد.
بنابر این، اگر مرزداری نباشد، “علت” نیست که “معلول” آن پدید آید. لذا اگر مرزدار حدود اسلامی نبودیم، نباید انتظار داشته باشیم که کفار، ظالمین و دشمنان اسلام و مسلمین، به همین راحتی شکست بخورند.
البته باید بدانیم که در چنین شرایطی، شکست خورده، خود ما مسلمانان می‌شویم که مسلمان درستی نبودیم؛ لذا وعده داد که شما را بر می‌داریم و قوم دیگری جای شما می‌گذارم، آنها مرزدار و پیروز می‌شوند.
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ » (المائدة، 54)
ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هر کس از شما، از آیین خود بازگردد، (به خدا زیانی نمی‌رساند؛ خداوند جمعیّتی را می‌آورد که آنها را دوست دارد و آنان (نیز) او را دوست دارند، در برابر مؤمنان متواضع، و در برابر کافران سرسخت و نیرومندند؛ آنها در راه خدا جهاد می‌کنند، و از سرزنش هیچ ملامتگری هراسی ندارند. این، فضل خداست که به هر کس بخواهد (و شایسته ببیند) می‌دهد؛ و (فضل) خدا وسیع، و خداوند داناست.
*- دعای اهل عصمت علیهم السلام، درباره‌ی مجاهدین و مرزداران اسلام، همیشه مستجاب بوده و هست و اساساً غلبه‌ی “حزب الله”، وعده‌ی قطعی خداوند سبحان در قرآن کریم می‌باشد و او “صادق الوعد” و “لا یُخلف المیعاد” می‌باشد.
پس دعا، در مورد هر کسی که نامش مسلمان است نمی‌باشد، بلکه در مورد مرزداران حدود اسلامی می‌باشد که همیشه غالب و پیروزند.
*- بنابر این، دشمنان این مرزداران، همیشه مغلوب بوده هستند؛ همیشه ناخن‌ها و سرانگشتان‌شان قطع شده است؛ همیشه بین اهداف آنها و امکاناتی (سلاح‌هایی) که در اختیار دارند فاصله افتاده است. همیشه نسل‌شان کور و بُریده بوده است؛ چرا که اگر چنین نبود، امروزه با این دشمنی‌های آشکار و پنهان و با این وحشی‌گری‌های سنّتی و مدرن، دیگر از اسلام و مسلمین، حتی نامی باقی نمانده بود؛ در حالی که می‌بینیم نه تنها آنها حتی با ترور ائمه علیهم السلام، به اهداف خود نرسیدند، بلکه آنها نابود شدند و اسلام هم چنان پویاست.
نکات:
الف – بخش پایانی دعا، در مورد دشمنان اسلام و کسانی (حکومت‌ها، جریان‌ها، احزاب، لشکریان) و جماعتی می‌باشد که قصد تعرض به حدود و مرزهای اسلام را دارند و با مرزدارانش [در میادین جنگ نرم و سخت] می‌جنگند؛ نه درباره هر کسی که مسلمان نیست و یا احیاناً کافر است.
ب – همان‌طور که بیان شد، این دشمنان هیچ گاه (حتی یک لحظه هم)، علیه مرزداران اسلام، به موفقیت نرسیدند. هر چند که به حسب ظاهر آنها را شکنجه دهند و یا قتل عام کنند و یا در ماجرایی چون کربلا، سر همه را از بدن جدا کنند. اینها شعار نیست، ببینید امروزه سیدالشهداء امام حسین علیه السلام پیروز میدان است، یا یزید و شمر و خولی؟! و البته شکست‌ها در تمامی جنگ‌های سخت و نرم نیز از نافرمانی‌ها نسبت به ولایت، سوء مدیریت‌ها، فتنه‌ها، دشمن بزرگ‌بینی‌ها و سستی در ایمان و عمل و بالاخره کوتاهی خودشان بوده است، نه از قدرت دشمن.
ج – قتل عام مسلمانان هیچ گاه توقف نداشته است و امروزه به مراتب شدیدتر و بیشتر از هر عصر دیگری استمرار دارد. مسلمانان در هر کجای دنیا که باشند [از بوسنی در غرب گرفته تا میانمار در شرق – و به ویژه در آسیای مرکزی و کشورهای اسلامی]، قتل عام می‌شوند و حتی کودک‌کُشی، در دستور کار دشمنان اسلام و مسلمین قرار گرفته است و با وقاحت تمام بدان عمل می‌کنند. اما در عین حال، نه تنها هم اکنون بیش از یک و نیم میلیارد از جمعیت کنونی دنیا مسلمان هستند، بلکه خودشان پیش‌بینی کرده‌اند که [با توجه به گرایش روزافزون مردم جهان به اسلام]، تا سال 2020 یا حداکثر 2030، بیش از نیمی از مردم جهان مسلمان خواهند بود.
د – همان گونه که امام خمینی رحمة الله علیه در کوران جنگ فرمودند: «سلاح تبلیغات، بُرّنده‌تر از سلاح جنگ است»! همیشه همین طور بوده و خواهد بود.
ما امروز می‌بینیم، همان‌گونه که تسلیحات نظامی در اختیار دشمنان اسلام است، امکانات و تسلیحات تبلیغاتی نیز در اختیار آنان می‌باشد. شاید اگر تمامی خبرگزاری‌های کشورهای اسلامی (البته اگر خودشان وابسته نباشند) را کنار هم جمع کنند، یک بی‌بی‌سی یا سی‌ان‌ان نشود و شاید اگر تمامی صنعت سینمایی کشورهای اسلامی (و حتی جهان) را در یک مجموعه گردآورند، یک “هالیوود” نشود! همین طور است عرصه‌ی اینترنت و آن چه امروز تحت عنوان “فضای مجازی” مطرح است. از صنعت (تکنولوژی) و ابزارش گرفته تا اهداف، سیاست‌ها و محتوایش، همه در اختیار دشمنان اسلام می‌باشد و سرمایه‌های کلانی را نیز به آن اختصاص داده‌اند؛ اما در عین حال هر چه می‌کنند، در نهایت به ضرر خودشان تمام می‌شود! این یعنی همان “فاصله افتادن بین آنها و سلاح‌هایشان”.
ﮪ – امروزه وضعیت جهان استکبار، کفر و ظلم چگونه است؟! وضعیت فرهنگ و امنیت (شغلی، اجتماعی و حتی جانی) در امریکا و اروپا چگونه است؟! وضعیت اقتصادی این ابرقدرت‌ها چگونه است؟! اوضاع داخلی آنان چگونه است؟!
امریکا با بیش از 13 هزار میلیارد دلار بدهی خارجی، یک اقتصاد ورشکسته است. اگر چه اتحادیه‌ی اروپا، یونان را ورشکسته اعلام کرد و ایتالیا را در مرز ورشکستگی اعلام نمود، اما وضعیت انگلیس و فرانسه، اگر بدتر از یونان نباشد، کمتر و بهتر نیز نمی‌باشد، منتهی نمی‌گویند. چرا انگلیس از اتحادیه خارج شد؟!
قتل، تجاوز، سرقت، اعتیاد و سایر ناهنجاری‌های اخلاقی، رفتاری و فرهنگی هم که بیداد می‌کند – خانواده یا تشکیل نمی‌شود و یا به سرعت از هم می‌پاشد و کم مانده که تعداد افراد مجهول الهویه، از تعداد کسانی که به واسطه ازدواج به دنیا آمده‌اند، بیشتر شود ….، و این مصیبت‌ها در برابر سلطه‌ی چند نفر معدود (سرمایه‌دار) به تمام هستی مادی و معنوی آنها، هیچ است، چرا که “علت العلل”، همان سلطه‌ی استکبار می‌باشد.
لعنت و مهلت:
دقت کنیم که نه تنها اهل عصمت علیهم السلام، دشمنان اسلام، مسلمین و بشریت را لعنت و نفرین (دوری از شمول رحمت الهی) نموده‌اند، بلکه حق تعالی از همان ابتدا آنها را “لعنت” نموده است و این دعاها، همه معرف مواضع دعا کننده و همسویی خواسته‌های “عبد” با حکمت، مشیت و اراده‌ی الهی می‌باشد و البته از اسباب و علل استجابت نیز هست.
« أُولَئِكَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ » (آل‌عمران، 87)
ترجمه: کیفر آنها، این است که لعن (و طرد) خداوند و فرشتگان و مردم همگی بر آنهاست.
*- اما، معنای لعنت (دور کردن از رحمت)، این نیست که ناگهان عذابی از آسمان برسد و تمامی لعنت شدگان را هلاک نماید. بلکه، اولاً نگاه ما کوتاه و عاجل است، فقط دنیا و آن هم زمان و مکان حال را می‌بینیم، اما “حیات” ادامه دارد و اصل آن آخرت است – ثانیاً “قضا و قدر” در کار است و باید مقدرات (اندازه‌ها) فراهم گردد – و ثالثاً مهلت دادن‌ها در همین چارچوب سلسله علل و قضا و قدرها قرار دارد و البتیه بی‌حکمت هم نیست.
مهلت، از یک سو رحمت است برای این که بازگردند – رحمت است برای نسل‌های صالحی که از همین کفار به دنیا می‌آیند – رحمت است برای عبرت و درس مؤمنان و عاقلان … – و البته از یک سو برای کفار، مستکبران و ظالمان (چه شخص و چه جامعه) عذاب است، چرا که اگر از فرصت استفاده نکنند، سراشیبی هلاکت تا اعماق آن را با سرعت بیشتر طی می‌کنند.
« وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدَادُوا إِثْمًا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ » (آل عمران، 178)
ترجمه: آنها که کافر شدند، (و راه طغیان پیش گرفتند،) تصور نکنند اگر به آنان مهلت می‌دهیم، به سودشان است! ما به آنان مهلت می‌دهیم فقط برای اینکه بر گناهان خود بیفزایند؛ و برای آنها، عذاب خوارکننده‌ای (آماده شده) است!
- -پس دعاها همیشه مستجاب بوده و هست. ماییم که باید اولاً هوشیار و بصیر باشیم؛ و ظاهرنگر و سطحی‌بین نباشیم و ثانیاً سعی کنیم که هر چه بیشتر (با ایمان و عمل صالح و انجام فرائض)، سرباز و مرزدار اسلام باشیم.
