امام زین‌العابدین(علیه السلام) در پنجم شعبان ۳۸ هجری قمری در مدینه دیده به جهان گشود؛ پدر ایشان امام حسین(علیه السلام) و مادر آن والامقام شهربانو از زنان پرهیزگار آن روزگار بود.
ابامحمد و ابوالحسن ثانی از کنیه‌های امام سجاد(علیه السلام) است و از لقب‌های ایشان می‌توان به «زین‌العابدین، سجاد، سیدالعابدین، زین الصالحین، وارث علم النبیین، وصی الوصیین، خازن وصایا المرسلین، امام المومنین، منار القانتین، الخاشع، الزاهد، العابد، العدل، البکّاء، ذوالثفنات، امام الامه، الزکی، الامین و السجاد» اشاره کرد.
امام زین‌العابدین(علیه السلام) به دلیل بیماری نتوانست در واقعه عاشورا در میدان نبرد حاضر شود اما در وصف شجاعت و دلیری ایشان همین بس که پس از شهادت عاشوراییان در برابر یزیدیان خطبه های مشهور و کوبنده‌ای را ایراد فرمود و از خاندان امامت و نبوت دفاع و دشمنان اسلام ناب محمدی(صلی الله علیه و آله) را رسوا کرد.
آن حضرت، پس از شهادت امام حسین(علیه السلام) و یارانش در کربلا، به همراه سایر بازماندگان قافله حسینی به اسارت دشمن درآمد و درحالی‌که از بیماری توان‌فرسا، رنج می‌برد، در غل و زنجیر دشمنان قرار گرفت و سختی اسارت اهل‌بیت(علیهم السلام) از کربلا به کوفه و از کوفه به شام را با صبر و بردباری تحمل کرد و تسلی و تسکینی برای سایر اسیران دربند بود و با خطبه‌های روان و روشنگر خود، دشمنان و جنایت‌کاران را رسوا کرد و حقانیت امام حسین(علیه السلام) را به گوش مسلمانان عالم رسانید.
این امام همام پس از شهادت امام حسین(علیه السلام) به مدت ۳۴ سال امامت جامعه مسلمانان را بر عهده داشت و هدایت و راهنمایی مردم عصر خویش را به بهترین شکل ممکن به سرانجام رساند.
چهارمین پیشوای شیعیان همواره با زبان دعا و نیایش به مبارزه با حاکمان ستمگر پرداخت و دعاهای بی‌نظیر ایشان در مجموعه‌ای با عنوان «صحیفه سجادیه» جمع‌آوری‌شده است که اکنون از باارزش‌ترین آثار تشیع محسوب می‌شود.
امام سجاد(علیه السلام) پس از سال‌ها تلاش درراه احقاق حق و مبارزه با طاغوتیان زمان با نقشه شوم هشام بن عبدالملک در مدینه مسموم شد و به شهادت رسید.
